Vostok İstasyonu (Rusça: Станция Восток) eski Sovyetler Birliği'nin, Güney Kutbuna yakın bir noktadaki araştırma merkezi.

Vostok İstasyonu Lokasyonu

«Vostok istasyonu» - Rus Antarktika araştırma istasyonu. Günümüzde Antarktika kıtasında Rusya’nın kullandığı araştırma istasyonudur. İstasyon 1819-1821 yıllarında Fradley Belinnshauzenin rehberliğinin altında birinci Antarktika seferi sırasında kullanılan Vostok gemisinin adını taşımaktadır.^[1][2][3] B.S. Sidorov uzun bir süre istasyon rehberiydi. İstasyon bölgesinde buz tabakasının kalınlığı 3700 m'dir.

Tarih

İstasyon 16 Aralık 1957 yılında ikinci Sovyet Rusya Antarktik seferi sırasında kurulmuştur^[4][5][6] ve 37 yılı aşkın bir süre tüm yıl boyunca kullanılmıştır.1994 yılı Şubat ve Kasım ayları aralığında istasyon geçici bir süreliğine kapatılmıştır.^[7]

Vostok İstasyonu

İklim Koşulları

İstasyonun bulunduğu bölge dünyada en sert iklime ait bölgelerden biridir. Şiddetli donlar görülür. İstasyon yıl boyunca çok düşük sıcaklık rejimleri ile dikkat çekiyor. Vostok İstasyonunda gezegenin en düşük sıcaklık göstergesi -89,2 0C (21 Temmuz 1983) olarak kaydedildi.^[8][9]Bu gösterge yirminci yüzyılda kaydedilen tüm metroloji istasyonlarında kaydedilen en düşük sıcaklık olarak kabul edilir. İstasyon tarihi boyunca en sıcak yaz günü 13 Aralık 1957 yılında -13,60 C olarak kaydedildi.^[10]Dolayısıyla bu bölgeye dünyanın Soğuk kutbu denir.

• Nem neredeyse sıfırdır.
• Ortalama rüzgar hızı 5m/s, 27 /s(100km/saat) bir maksimumdur.
• İstasyon yerinin 3488 metre yüksekliğinden dolayı oksijen azdır.
• Hava yüksek iyonizasyona uğramıştır.
• Havadaki gazların basınçları, insanların normalde alışık olduklarından daha farklıdır.
• Karbon dioksit eksikliği düzenli solunum mekanizmasının bozulmasına neden olur.
• Kutup gecesi 23 Nisandan 20 Ağustosa kadar devam etmektedir. Yılda 120 gün 4 aydan biraz daha az, ya da yılın üçte biri kadar sürer. Öyle bir ortamda Aklimatizasiya bir haftadan bir-iki aya kadar devam edebilir. Bu zaman sürecinde baş dönmesi, kulak burun kanaması, boğulma hissi, uyku ve iştah bozulması, kusma, eklemlerde ve kaslarda ağrılar, üç ile beş kilogram(12 kiloya kadar çıkabilir) arasında kilo kaybı bu gibi durumlarda sıklıkla gözlenir.

Günlük maksimum sıcaklık -520 C’dir. Tüm ölçümler için Mayıs ayında -41,60 C’nin üzerine çıkmamıştır. Neredeyse hiç yağış yoktur. Yıllık ortalama yağış yaklaşık 18 mm’dir.^[8]

İstasyon Konumu

Vostok İstasyonu Antarktika’nın en zor ulaşılan bölgelerinden birinde yer alıyor.^[11]«Vostok »istasyonu Güney kutbuna 1253 km mesafede, « Mirnı » Antarktik istasyonundan 1410 km ve yakın deniz kıyısından ise 1260 km mesafe uzaklıkta yer alır. Bölgede bulunan buz tabakasının kalınlığı 3700 m’dir. İstasyonun bulunduğu bölgede buzul tabakasının yatağının yüksekliği deniz seviyesinden 200 m düşüktür.^[9]

• Kış zamanı istasyona gelmek imkansızdır, bu nedenle kış aylarında istasyona dışardan yardım yapılması mümkün değildir. İstasyona yüklerin getirilmesi yaz aylarında ya da nispeten sıcak dönemlerde uçaklar yardımıyla getirilmektedir. Diğer zamanlarda yük taşınması «Proqress» Antarktik istasyonundan kayak-öğütülmüş trenle yapılır.^[10] Eskiden bu taşıma «Mirnı» istasyonundan yapılmaktaydı.^[12] Yük taşınmanın yarattığı zorluklar hakkında Vladimir Sanin Markoviç ‘’Antarktika Newcomer’’ ve’’72 derece sıfırın altında’’ kitaplarında geniş bir şekilde açıklanmıştır.
• ’’Vostok’’ istasyonu Güney Manyetik Kutbu’nun yakınında bulunması Dünyanın ve Dünyanın manyetik alan değişimleri incelemek için en uygun yerlerden birisidir.

Vostok İstasyonunda Bilimsel Faaliyet

Rus uzmanlarının yaklaşık 40 yıldır burada içme suyunun hidrokarbon ve mineral rezervleri çalışmaları vardır. Arazide aero-metroloji, jeofizik, glasyoloji gözlemler yapılmaktadır. Ayrıca özel tıbbi araştırma, aynı zamanda iklim değişikliği alanında ve Ozon deliğinin öğrenilmesi, okyanuslarda artan su seviyesi sorunları, ve diğerleri ile ilgili araştırma yapılır. Vostok istasyonunda 1990’lı yılların ortalarında özel sondaj tesisleri yardımıyla buz katmanının altında Relic Vostok gölünü keşfettiler.^[13]Göl 4000 m lik buz tabakası altında bulunmakta ve yaklaşık 250 × 50 km'lik boyutları vardır. Tahmini alanı 15,5 bin. km² dir. Derinliği 1200 metredir. Bu göl Leningrad Madencilik Enistitüsü ve ААНИИ sondaj grupları yardımıyla keşfedilmiştir.^[14]

Vostok istasyonunda buzul katmanlardaki CO2, Metan ve Azot, O2 gazları ölçülüyor, kaydediliyor. Kaydedilen verilere göre geçmiş iklim verilerini elde ediliyor.^[11]

Buz Karotu

420.000 yıllık Vostok İstasyonu Buz Kaydı

1970'li yıllarda Sovyetler Birliği Vostok istasyonundan 500-952 m derinliğinde buzul karot almıştır. Oksijen izotop bileşimini incelemek için yapılan araştırmalar buzulun son buzul dönemine ait olduğunu ve yaklaşık 400 metre derinlıkte bulunduğunu göstermiştir.Sonra üç tane daha buzul karot alınmıştır. 1984 yılında, karot 3G 2202 m nihai derinliğe ulaştı. 1990’lı yılında karot 4G 2546 m derinliğine ulaştı ve 1993 yılında karot 5G 2755 m derinliğe ulaşmıştır. Sondaj derinliği 3623 metreye ulaştıktan sonra kısa bir süreliğine kapatılmıştır.

Vostok gölü, Bu sondaj Fransız işbirliği ile gerçekleşmiştir. 420.000 yıl öncesine uzanan ve önceki dört buzul dönemleri kapsayan geçmiş çevre koşullarının kaydını göstermektedir. Uzun bir süre birkaç buzul döngülerini kapsayacak şekilde tek çekirdek vardı. 2003 yılında sondaja devam etmek için izin verildi, ancak sadece gölün tahmini 130 metre uzağında durduruldu. Araştırma sonucunda Bilim adamları sondajın 3770 metre sonrasında alt buzul göl yüzeyine ulaştığını söylemektedirler.

Kırılgan bölge yaklaşık 250 -750m kadardır, ve ya 250 m derinliğe yakını Holosen klimatik optimum sona ermesiyle birlikte, son buzul maksimuma tekabül eder. Vostok buz karotu 3623 m derinliğe ulaşmasına rağmen kullanılabilir iklim bilgileri bu kadar aşağı inemez.^[15]

Karot Vostok Gölünün donmuş sularının çok altındadır ve iklim hakkında hiçbir bilgi içermemektedir.Geleneksel veri kaynakları 3310 metre veya 414.000 yıllık bir derinliğe kadar veri hakkında bilgi verir.^[16] Bunun altında buzul deformasyona uğradığından bilgi veremez.

Vostok istasyonu alınan buzul karotlara MIS11 dönemini daha fazla dahil etmek için, 3345 m veya 436.000 yıla kadar uzatılabileceğini ileri sürmüştür. Daha sonra bu anlaşma ile uzun bir süre yeni bilgi sağlanamamasına rağmen EPICA kaydı ile uygun bir kayıt oluşturulmuştur.^[17]

Popüler Kültürde

• Vladimir Sanin’in birçok kitabında Vostok istasyonu açıklanmaktadır. Bunlar "Antarktika Newcomer" (1973), " Yetmiş iki derece sıfırın altında " (1975), "Trapped" (1976).
• Aksiyon filmler "Yetmiş iki derece sıfırın altında " (1976) ve " Antarktike hikaye"(1979), Vladimir Sanin romanından film yapılmıştır.
• Film "Whiteout" (2009), bir bölüm ana karakteri personeli kış için hikaye "Vostok" istasyonuna tahliye edildi.
• Max Brooks’ın ’’Dünya Savaşı Z’’ romanında Vostok İstasyonu küresel zombi salgını sonrasında güvenli kalması için Amerikalı milyoner tarafından kiralanır.

Kaynakça

1. ↑ На российской антарктической станции Восток пробурена скважина до реликтового подледникового озера.
2. ↑ Feb 7, 2012 12:06pm Lake Vostok, Sealed in Antarctic Ice, Reached by Russian Drillers
3. ↑ Missing scientists mystery deepens in frozen Antarctica By Jeremy A. Kaplan Published February 03, 2012
4. ↑ Ледяной материк на юге. Институт географии РАН. Проверено 3 января 2015.
5. ↑ А.Ф. Трешников. Создание станции Восток // История открытия и исследования Антарктиды. — М.: Географгиз, 1963. — С. 308. — 432 с. — (Открытие Земли). — 17 000 экз.
6. ↑ Вячеслав Венедиктов. Южный форпост геополитики. Вокруг света, №2 (2785) (февраль 2006). Проверено 3 января 2015.
7. ↑ Кравчук П. А. Рекорды природы. — Любешов: Эрудит, 1993. — 216 с.
8. 1 2 Станция Восток на сайте ААНИИ
9. 1 2 Кравчук П. А. Географический калейдоскоп. — Киев: Радянська школа, 1988
10. 1 2 Климатический монитор в Верхоянске. Январь 2010 года.
11. 1 2 1.  Türkiyede Güneş Enerjisi.TMMOB Makine Mühendisleri Odası.18.11.2011
12. ↑ Вести недели: Тысяча километров по «Снежной Сахаре»
13. ↑ Санно-гусеничный поход Восток — Мирный. — gennady_gusarov
14. ↑ Rossica sunt, non leguntur — станция Восток (центральная Антарктида): история глубокого бурения льда и жизнь станции в картинках
15. ↑ Lipenkov VY, Salamatin AN, Duval P (1997). "Bubbly-ice densification in ice sheets: 11. Applications" (PDF). J Glaciol. 43 (145): 397–407.
16. ↑ Vostok Ice Core Data www.ncdc.noaa.gov, 2005-12-22. Retrieved 2007-03-27.
17. ↑ Dominique Raynaud, Jean-Marc Barnola, Roland Souchez, Reginald Lorrain, Jean-Robert Petit, Paul Duval and Vladimir Y. Lipenkov. (2005).