Kükürt

Kükürt (S)

H Periyodik cetvel He
Li Be B C N O F Ne
Na Mg Al Si P S Cl Ar
K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr
Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe
Cs Ba   Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn
Fr Ra   Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Uut Fl Uup Lv Uus Uuo  
  La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu
  Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr  
Temel özellikleri
Atom numarası 16
Element serisi Ametaller
Grup, periyot, blok 16, 3, p
Görünüş limon sarısı
Atom ağırlığı 32,066 g/mol
Elektron dizilimi [Ne]3s23p4
Enerji seviyesi başına
Elektronlar
2,8,6
CAS kayıt numarası 7704-34-9
Fiziksel Özellikleri
Maddenin hâli Katı
Yoğunluk 2,07 g/cm³
Sıvı hâldeki yoğunluğu 1,819 g/cm³
Ergime noktası 388,36 °K
115,36 °C
Kaynama noktası 717,75 °K
444,75 °C
Ergime ısısı (mono) 1,727 kJ/mol
Buharlaşma ısısı (mono) 45 kJ/mol
Isı kapasitesi 22,75 J/(mol·K)
Atom özellikleri
Kristal yapısı Orthorhombic
Yükseltgenme seviyeleri 6, 5, 4, 3, 2, 1, -1, -2
Elektronegatifliği 2,58 Pauling ölçeği
İyonlaşma enerjisi 999,6 kJ/mol
Atom yarıçapı 100 pm
Atom yarıçapı (hes.) 88 pm
Kovalent yarıçapı 102,5 pm
Van der Waals yarıçapı 180 pm
Diğer özellikleri
Elektrik direnci 5,0 nΩ·m (20°C'de)
Isıl iletkenlik (amorf) 0,205 W/(m·K)
Isıl genleşme ? µm/(m·K) (25°C'de)
Ses hızı - m/s (-'de)
Mohs sertliği 2
Vickers sertliği ? MPa
Brinell sertliği ? MPa

Kükürt, limon sarısında ametal, yalın katı cisimdir (simgesi S olan kimyasal bir elementtir). Kükürt doğada yaygın olarak bulunan bir elementtir (yer kürenin % 0,06'sını oluşturur). Özellikle en önemli kükürt yataklarının yer aldığı Sicilya, Louisiana ve Japonya'da eski volkanların yakınında, alçı taşı ya da kireç taşı katmanları arasında doğal halde bulunur. Çoğunlukla metallerle birleşmiş olarak görülür. Demir, bakır, kurşun, ve çinko sülfürler, bu metallerin en önemli cevridir. Kalsiyum sülfatı ya da başka deyişle alçıtaşını saymak gerekir.

Doğada çeşitli bileşikler halinde bulunan kükürt dahilen hafif laksatif olarak kullanılır. Dıştan sürüldüğü zaman (losyonlar, merhemler) asalakları öldürücü seboreyi giderici ve keratin eritici nitelikler gösterir. Pek çok maddelerin moleküllerinde bir ya da birçok kükürt atomu bulunur. Kükürdün varlığı bu maddelere sülfamit örneğinde olduğu gibi bakteri öldürücü özellikler kazandırır.

Kükürt gidermek bir maddeyi bileşiminde bulunan kükürtten ya da bir sülfürden arındırmak (dökme demirde bulunan kükürt kireç ferromanganez ya da sodyum karbonat katılarak giderilir). Kükürt sütü bir asidin hiposültid üzerine etkimesi sonunda oluşan kolodal kükürt asıltısıdır. Çubuk kükürt, silindir biçiminde dökülmüş kükürttür.

Hidrojenle kükürt giderme bir benzinin bir mazotun kükürdünü bir katalizör eşliğinde gidermek için hidrojen kullanan arıtma yöntemidir. Kükürt taşı aşırı derecede kükürtlenmiş şaraplarda duyulan hoşa gitmeyen taddır.

Kükürt, antikçağda bilinen dokuz yalın cisimden biriydi. Kükürdün kimyasal bir element olduğu 1777'de Lavoisier'dan ortaya attı. 1810'a doğru Gay Lussac ile Thenard tarafından deneysel olarak doğrulandı. Kükürt tatsız, kokusuz bir katıdır, ısı ve elektriği iyi iletmez. Sıcak suya bir parça kükürt atıldığında hafif çatırtılar çıkar ısıtıldığında 113° dereceye doğru eriyerek açık sarı bir sıvı verir, bu sıvı daha yüksek sıcaklıkta ağdalı bir kıvama erişerek esmerleşir. 220° dereceye doğru kararır ve akışkanlığını yitirir. Daha sonra akışkanlığını yeniden kazanmasına karşın rengini korur ve 446,6° derecede kaynar buharının yoğunluğu sıcaklığa göre değişir. Kükürt molekülündeki atom sayısının değiştiğini de gösterir. Suda çözünmemesine karşın benzende hafifçe çözünür ama en önemli çözücüsü karbon sülfürdür.

Kükürt kimyasal olarak oksijenle birçok benzerlik gösterir ve bileşmelerde oksijenin yerine geçer. Ama daha az elektronegatifdir; Metaller, oksijenle olduğu gibi kükürt buharında yanarak sülfürleri meydana getirir. Nitekim demir talaşı ve kükürt çiçeği hafifçe ısıtıldığında akkor hale gelerek yapay demir sülfürüne dönüşür. Kükürt oksijen ve halojenlere karşı elektropozitiftir.

Kükürt

Kükürdün birçok kullanım alanı vardır. Ham kükürdün büyük bölümü, kükürt dioksit gazı, sülfürik asit, karbon sülfür, tiyosülfat vb. üretiminde kullanılır. Arı kükürt, kara barut ve havai fişeklerin bileşimine girer. Kükürtten ayrıca kibrit yapımında, kauçuğun kükürtlenmesinde, ebonit üretiminde yararlanılır. Bu aralarda bağlarda görülen külleme hastalığına karşı yapılan kükürtleme ile deri hastalıklarının tedavisinde kullanılan pomat ve şampuanların hazırlanmasında kükürtten yararlanıldığını özellikle belirtmek gerekir. Kükürt dioksit, amfizemin ve süreğen bronşitlerin oluşumunda önemli rol oynar, çocuklarda solunum hastalıklarının sayısını artırır. Bitkilerde oldukça kısa süreli temaslarda yaprak nekrozlarına neden olur. Daha düşük yoğunlukta, ama daha uzun süreli temaslarda metabolizma etkinliğinde azalma yapar.

Kükürt, hem dahilen hem de haricen kullanılan bir halk ilacıdır. Uyuz ve egzamada mangal külüyle karıştırılan kükürt, zeytin yağıyla pomat yapılarak hasta bölgeye sürülür. Alerjiye karşı toz kükürt, leblebi unu ya da balla karıştırılarak hastaya yedirilir. Yanıklarda bir miktar kükürt kireçle karıştırılıp pomat haline getirilerek deriye sürülür. Kulak hastalıklarını sağaltmak için, çocuk düşürmek içinde kullanılır. Anadolu'nun bazı yörelerinde hayvan uyuzunda ve hayvanların mide bağırsak parazitlerini düşürmek üzerede dahilen kükürt kullanılır.

Kükürt ve insan vücudu

Kükürt Minerali’ nin Görevi: Bağ dokusu, deri, tırnak üretimi, kan şekeri seviyesinin kontrolu, vücudun zehirlerden temizlenmesi, safra üretimi.Sağlıklı saç,cilt ve tırnaklar için gereklidir. Oksijen dengesinin muhafazasına yardımcı olur,bu da beyin fonksiyonları için çok önemlidir. Sülfür aynı zamanda B-grubu vitaminlerinin işlevlerini yerine getirmesine ve karaciğerde safranın salgılanmasına yardımcı olur.

Kükürt yatakları

Kükürt, doğada bol bulunan bir elementtir; taş kürenin %0,06'sını oluşturur. Özellikle en önemli kükürt yataklarının yer aldığı Sicilya, Luisiana ve Japonya'da eski volkanların yakınlarında, alçı taşı, kireç taşı katmanları arasında doğal halde bulunur. Türkiye'de Keçiborlu'da Etibank tarafından kapatılan ocaklar 2008 yılında tekrar açılmıştır.

Kükürt izotopları

Kükürtün 23 bilinen izotopları vardır. Bunların dördü kararlıdır: 32S (% 95,02), 33S (% 0,75), 34S (% 4,21), ve 36S (% 0,02). 35S dışında, kükürtün radyoaktif izotopları oldukça kısa ömürlüdür. 35S atmosferde 40Ar'un kozmik ışınlarla parçalanmasıyla oluşur. Bunun yarılanma süresi 87 gündür. Bir sonraki uzun ömürlü radyoizotop, 170 dakikalık bir yarılanma süresi ile, kükürt-38'dir. Yarılanma süresi 200 nanosaniye ile en kısa ömürlü radyoizotop, kükürt-49'dur.

İzotop Yarılanma süresi Çürüme enerjisi (MeV)  Spin / Eşlem Çürüme modları (%) Doğal bolluk (%)
26S 10 ms 0+ 2p (% 100)
27S 21 ms 18,26 (K/β+) 5/2+ K/β+ (%98), K2p (%2), Kp = ?
28S 125 ms 11,23 (K/β+), 9,17 (Kp) 0+ K/β(%79), Kp(%21)
29S 187 ms 13,79 5/2+ K/β+ (%53), Kp (%47)
30S 1,178 s 6,138 0+ K/β+ (%100)
31S 2,572 s 5,396 1/2+ K/β+ (%100)
32S kararlı 0+ 95,02
33S kararlı 3/2+ 0,75
34S kararlı 0+ 4,21
35S 87,32 gün 0,167 3/2+ β (%100)
36S kararlı 0+ 0,02
37S 5,05 dk. 4,865 7/2− β (%100)
38S 170,3 dk. 2,937 0+ β (%100)
39S 11,5 s 6,64 (3/2,5/2,7/2) - β (%100)
40S 8,8 s 4,71 0+ β (%100)
41S 1,99 s 7/2− β(> %99,9), β (< %0,1)
42S 0,56 s 7,7 (β), 2,0 (βn) 0+ β (%96), β (%4)
43S 220 ms 11,5 (β), 4,4 (βn) β(%60), β(%40)
44S 123 ms 9,1 (β), 5,1 (βn) 0+ β (%82), β (%18)
45S 82 ms 14,1 (β), 7,1 (βn) β (%46), β (%54)
46S 50 ms 0+ β (%100)
48S <200 ns 0+ β (%100)
49S <200 ns n (%100)
This article is issued from Vikipedi - version of the 10/27/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.