Fince
| Fince | |
|---|---|
| Suomi | |
| Ana dili olanlar |
 Finlandiya, Estonya,  Rusya, İsveç, Norveç |
| Konuşan sayısı | 6 milyon (tarih gerekli) |
| Dil aileleri | |
| Yazı sistemi | Latin abecesi,Fin abecesi,Kiril abecesi |
| Dil kodları | |
| ISO 639-1 | fi |
| ISO 639-2 | fin |
| ISO 639-3 | – |
Fince (Suomi 
suomi ) Finlandiya nüfusunun %92'sinin konuştuğu dildir. Fince Finlandiya'nın iki resmî dilinden birisidir. İsveççe, Finlandiya'nın bağımsızlıgını ilan ettiği günden bu yana ülkenin ikinci resmî dilidir. Fincenin diğer bir ağzı olan Meänkieli dili ise İsveç'te yerel dildir.
Fincenin Türkçe ile ortak yanları
Türkçe ile Fincenin ilişkili olduğu görüşü
Fince ile Türkçe arasındaki en önemli ilişki aynı dil ailesinin farklı kollarına mensup olmalarıdır.
Fincenin Türkî diller ile akrabalığı düşüncesinin oluşmasında dillerin genel dilbilgisi yapıları etkendir, iki dil arasında dilbilimsel değeri bulunan benzer sözcüklere rastlanmaktadır ve karşılaştırmalı Fince-Türkçe araştırması yapılmaktadır. Öte yandan bir başka etken ise tarihtir.
Her iki dil de Ural-Altay dil ailesi içerisindedir ve bitişimli dil yapısına sahiptir. Ancak Fince Ural grubunun Fin-Ugor altkolunun Fin Dilleri grubuna dahilken, Türkçe, Altay grubunun, Türkî Diller kolunun, Oğuz altgrubuna dâhildir. Ural dilleri Kuzey Sibirya kökenli, Altay dilleri ise Güney Sibirya kökenlidir. Dilbilgisi yapılarındaki pek çok paralellik Ural ve Altay dillerini bir üst grupta Ural-Altay Dilleri adı altında birlikte sınıflandırmaya olanak verir. Hatta bazı yabancı dilbilimciler Ural-Altay ayrımı yapılmaksızın tüm Ural dillerinin, Altay dil ailesi içerisinde yer alması gerektiği savunur. Türkçe ile Fincenin on binlerce yıl önceki geçmişi aynı köklere dayanabilir.
Başka dilbilimcilere göre Fince, Tatarca ve Çuvaşçaya çok yakın bir dildir. Öte yandan, Japonca ve Fince arasında da benzer sözcükler bulunmaktadır.
Fincenin en yakın olduğu diller; diğer Fin Dilleri olan, Estonca, Karelya Dili, Laponca, Vepsçe, Mordvince, Çeremişçe, Marice ve Komi dilleridir. Bu diller yine Fin-Ugur dil ailesi içinde Ugur bölümünü oluşturan Macarca ve Khanti-Mansi dilleriyle de akrabadır. Ural dillerinin Fin-Ugur kolundan başka bir de Sibirya’da konuşulan bir takım dilleri içeren Samoyet Grubu Dilleri vardır.
Öte yandan, Finlandiya'daki Turku şehrinin Türkiye ile bir bağlantısı yoktur. Bu kelime fince de pazar yeri manasina gelen eski bir kelimeden gelmektedir.
- Bazı sözcüklerdeki benzer sesler ve dizimler göze çarpmaktadır: minä-ben, sinä-sen, olla-ol gibi...
- Fince de sondan eklemeli bir dildir.
Karşılaştırmalı Tablo
| Türkçe | Fince | Çuvaşça | Tatarca |
|---|---|---|---|
| Ben | Minä | Ebe | Min |
| Sen | Sinä | Eze | Sin |
| O | Hän | Val | Ol |
| Dokuz | Yhdeksän | Tahhar | Togıs |
Kalın ünlüler: a, o, ù; ince ünlüler: ä, ö, ü; nötr: e, i.
Fince Küçük Sözlük
Fince doğal diller arasından en sesçil olanlardandır, yani "yazıldığı gibi okunur". Diğer doğal dillerden bu konuda daha duyarlıdır.
Günlük Konuşma
- Mitä? - Ne?
- Kuinka? - Nasıl?
- Kuinka paljon? - Ne kadar?
- Kuka? - Kim?
- Milloin? - Ne zaman?
- Iso/pieni - Büyük/Küçük
- Aikaisin/myöhään - Erken/Geç
- Hyvä/huono - İyi/Kötü
- Kaunis - Güzel
- Huomenta - Günaydın
- (Hyvää) päivää - İyi günler (ya da günaydın)
- (Hyvää) iltaa - İyi akşamlar.
- Hyvää yötä - İyi geceler.
- Terve / Moro - Merhaba.
- Hei / Moi - Selam.
- Heippa / Moikka / Hei Hei / Moi Moi - Hoşça kal.
- Näkemiin - (Sonra) Görüşürüz
- Hauska tavata ("tavata" yerine aynı şekilde "tutustua" gelebilir, aynı anlamı taşımakta) = Tanıştığımıza memnun oldum.
- Kiitos - Teşekkür ederim.
- Kiitos, samoin - Aynı şekilde
- Kieli - Dil (lisan)
- Mitä kuuluu? - Nasıl gidiyor? (Yabancılar arasında kullanılmaz)
- Kiitos hyvää - İyiyim, teşekkür ederim.
- Tervetuloa - Hoş geldiniz
- kyllä - evet
- ei - hayır
- olla - olmak
- olen / minä olen ... - ben ... (ing. I am ...)
- minä, sinä, hän - ben, sen, o
- me, te, he - biz, siz, onlar
- mä, sä - ben, sen (yabancılar arasında kullanılmaz)
- yksi, kaksi, kolme - bir, iki, üç
- neljä, viisi, kuusi - dört, beş, altı
- seitsemän, kahdeksan - yedi, sekiz
- yhdeksän, kymmenen - dokuz, on
- sata, tuhat, miljoona - yüz, bin, milyon
- Anteeksi - Özür dilerim
- karhu - Ayı
- Suomi - Finlandiya
- suomi - Fince
- Mitä kuuluu? - Nasılsın? (tam olarak "ne duyuluyor?", yabancılar arasında kullanılmaz. )
- En ymmärrä - Anlamıyorum.
- Ymmärrän / Minä ymmärrän - Anlıyorum.
- Rakastan sinua - Seni seviyorum.
- Asun Turkissa - Türkiye'de yaşıyorum.
- ¹Ymmärrät(te)kö suomea? - Fince anlıyor musun(uz)?
- ¹Puhut(te)ko englantia? - İngilizce konuşuyor musun(uz)?
- Olen englantilainen / turkkilainen / amerikkalainen / australialainen / uusiseelantilainen / irlantilainen / skotlantilainen - Ben İngiliz'im / Türk'üm / Amerikalıyım / Avustralyalıyım / Yeni Zelandalıyım / İrlandalıyım / İskoç'um
- ¹Olet(te)ko englantilainen? - İngiliz misin(iz)?
- Missä sinä asut/¹Missä te asutte? - Nerede oturuyorsun(uz)?
- Kiitos - Teşekkür ederim.
- Kyllä kiitos - Evet, teşekkürler.
- Ei kiitos - Hayır, teşekkürler.
- Olkaa hyvä - Lütfen
- Hei - Merhaba.
- Hyvää päivää - İyi günler.
- Hyvää huomenta - Günaydın.
- Hyvää iltaa - İyi akşamlar.
- Hyvää yötä - İyi geceler.
- Näkemiin - Görüşürüz.
- Tervetuloa - Hoşgeldiniz.
- Nimeni on - Benim adım
- Mikä sinun nimesi on? - Senin adın ne?
- Hauska tutustua - Tanıştığımıza memnun oldum
- Anteeksi - Özür dilerim / Affedersiniz.
- Anteeksi - Efendim / Buyurun.
- Kuinka voit? - Nasılsın?
- En ymmärrä - Anlamıyorum.
- En tiedä - Bilmiyorum.
¹ -te eki tümceyi resmileştirmek için kullanılır. -te eki konulmaz ise tümce gayri resmi olur. Birden fazla kişiyle konuşurken -te eki eklenir.
- Haluan - İstiyorum.
- Haluat - İstiyorsun.
- Haluatko - İstiyor musun? (bir fiile -ko eki geldiginde, -misin, -musun, -muyum, muyuz soru eki ile aynı görevi görür).
- tuletko huomenna - Yarın gelecek misin?
- minne(mihin)menet? - Nereye gidiyorsun?
- olen(oon) - Ben evdeyim (oon da kullanilabilir ).
- olet (oot) - İngilizcedeki "are" gibidir çoğulu ise olette`dir.
Restaurant
- Menu - Menü
- Onko teillä vapaata pöytää? - Boş masa var mı?
- Pöytä neljälle - Dört kişilik bir masa
- Juomaraha, tippi - Bahşiş
- Kippis - Şerefe
- Saanko laskun, kiitos - Hesap, lütfen.
- Missä on wc? - Tuvalet nerede?
- Voimmeko maksaa luottokortilla? - Kredi kartıyla ödeyebilir miyiz?
- Kala - Balık
- Nauta - Dana eti
- Lammas - Kuzu eti
- Suola - Tuz
- Pippuri - Biber
- Sokeri - Şeker
- Punaviini - Kırmızı şarap
- Valkoviini - Beyaz şarap
- Olut - Bira
- Vesi - Su
- Maito - Süt
Otel
- Pyyhe - Havlu
- Saippua - Sabun
- Siivous - Temizlik
- Lakana - Çarşaf
- Peitto - Battaniye
- Viltti - Yorgan
- Kuuma vesi - Sıcak su
- Kylmä vesi - Soğuk su
- Passi - Pasaport
- Tallelokero - Kasa
- Ilmastointi - Klima
- Haluaisin vaihtaa huonetta - Odamı değiştirmek istiyorum.
Alışveriş
- Auki - Açık
- Kiinni - Kapalı
- Paljonko se maksaa? - Kaç para? (Ne kadar?)
- Katselen vain - Yalnız bakıyorum.
- Voinko kokeilla tätä? - Bunu deneyebilir miyim?
- Tulemme takaisin huomenna - Yarın yine geleceğiz.
- Punainen - Kırmızı
- Keltainen - Sarı
- Vihreä - Yeşil
- Sininen - Mavi
- Musta - Siyah
- Valkoinen - Beyaz
- Kallis - Pahalı
- Liian kallis - Çok pahalı
- Edullinen/halpa - Ucuz
- Kilo - Kilo
- Gramma - Gram
- Kulta - Altın
- Nahka - Deri
Aktiviteler - Seyahat
- Sisäänkäynti - Giriş
- Uloskäynti - Çıkış
- Informaatio - Danışma/Enformasyon
- Oikea - Sağ
- Vasen - Sol
- Suoraan - Düz/Direkt
- Pysähdy - Dur
- Ajokortti - Ehliyet
- Huoltoasema - Benzin istasyonu
- Tankki täyteen, kiitos - Tam depo lütfen
- Lyijytön bensiini - Kurşunsuz benzin
- Lentokenttä - Havalimanı
- Lippu - Bilet
- Linja-auto - Otobüs
- Linja-autoasema - Otogar
- Ajaisitteko varovaisemmin, kiitos - Lütfen daha dikkatli sürünüz
- Olemme eksyksissä - Kaybolduk
- Katu - Sokak/Cadde
- Keskusta - Merkez
- Pohjoinen - Kuzey
- Etelä - Güney
- Itä - Doğu
- Länsi - Batı
- Lähellä - Yakın
- Kaukana - Uzak
- Museo - Müze
- Moskeija - Cami
- Kirkko - Kilise
- Linna/linnoitus - Kale
- Rauniot - Harabe
- Torni - Kule
Zaman
- Paljonko kello on? - Saat kaç?
- Maanantai - Pazartesi
- Tiistai - Salı
- Keskiviikko - Çarsamba
- Torstai - Perşembe
- Perjantai - Cuma
- Lauantai - Cumartesi
- Sunnuntai - Pazar
- Eilen - Dün
- Huomenna - Yarın
- Tänään - Bügün
Sağlık
- Lääkäri - Doktor
- Sairaala - Hastane
- Apteekki - Eczane
- Kuume - Ateş
- Kipu - Acı
- Kurkkukipu - Boğaz ağrısı
- Päänsärky - Baş ağrısı
Dış bağlantılar
| ||||||||
| ||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||