İki nokta

İki nokta, bir noktalama işareti. İki nokta üst üste olarak da bilinir.^[1] Metin içerisinde çoğunlukla alıntı yaparken, liste yaparken ve açıklama yaparken kullanılır.

Yazımı

İki nokta, metin içerisinde kullanıldığında işaretin ardından bir boşluk bırakılır. İşaretin ardından gelen ifade bir "cümle" ise büyük harfle başlar:^[2]

• Şu husus unutulmamalıdır: Kurallı cümlelerde yüklem sonda bulunur.

İki noktanın ardından gelen ifade bir cümle değilse ve ilk sözcüğünün başka bir kural nedeniyle büyük yazılması gerekmiyorsa, ifade küçük harfle başlar:^[2]

• Helva yapmak için şunlara ihtiyacımız var: yağ, şeker ve un.

Kullanım

Kendisinden sonra örnek verilecek veya liste oluşturulacak cümlenin sonunda kullanılır:

• Yeni harfler alındıktan sonra eski yazı ile bir tek kelime bile yazmayan iki kişi görmüşümdür: Atatürk ve İnönü! (Falih Rıfkı Atay)
• Perşembe gününe kadar şunları mutlaka tamamlamalıyız: malzeme dökümleri, dönem raporları, vergi formları.
• – Buğdayla arpadan başka ne biter bu topraklarda?

Ziraatçı sayar:

– Yulaf, pancar, zerzevat, tütün...

(Falih Rıfkı Atay)

• Millî Edebiyat akımının temsilcilerinden bir kısmını sıralayalım: Ömer Seyfettin, Halide Edib Adıvar, Ziya Gökalp, Mehmet Emin Yurdakul, Ali Canip Yöntem.

Kendisinden sonra açıklama yapılacak cümlenin sonunda kullanılır:

• Bu kararın istinat ettiği en kuvvetli muhakeme ve mantık şu idi: Esas, Türk milletinin haysiyetli ve şerefli bir millet olarak yaşamasıdır. (Atatürk)
• Kendimi takdim edeyim: Meclis kâtiplerindenim. (Falih Rıfkı Atay)

Edebî eserlerdeki karşılıklı konuşmalarda, söz sırasının kimde olduğunu belirtmek için kullanılır:

Bilge Kağan: Türklerim, işitin!
             Üstten gök çökmedikçe
             alttan yer delinmedikçe
             ülkenizi, törenizi kim bozabilir sizin?
Koro:        Göğe erer başımız
             başınla senin!
(A. Turan Oflazoğlu) 

İnternet sitesi adreslerinde kullanılır:

• http://tdk.org.tr

Matematikte bölme işareti olarak kullanılır:

• 56:8=7, 100:2=50

Kesir veya oran belirtirken kullanılır:

• Üniversitedeki İspanyol öğrencilerin tüm öğrencilere oranı 1:10'dur.

Türk Dil Kurumu'nun yeni düzenlemesiyle zamanı belirtirken saat ile dakika arasında "kullanılmaz". Onun yerine "Nokta" kullanılır:

• 17.30'da herkes binanın önünde toplansın. Saat 14.00'te buluşuyoruz.

Dinî metinlerden bahsederken sûre/bölüm ve âyet numaraları arasında kullanılır:

• Hiçbir günahkâr başka bir günahkârın yükünü yüklenmez. (Fâtır 35:18)
• Çarıklarını çıkar. Çünkü bastığın yer kutsal topraktır. (Çıkış 3:5)

Ses biliminde uzun ünlüyü göstermek için kullanılır:

• a:ile, ka:til, kâ:tip, usu:le, i:cat.*

Kaynakça

• Ergin, Muharrem. ''Üniversiteler İçin Türk Dili.'' İstanbul: Bayrak Yayım, 2009.
• Türk Dil Kurumu