Ünaldı, Bitlis
| Ünaldı | |
| — Köy — | |
 |
|
| Ülke |  Türkiye |
|---|---|
| İl | Bitlis |
| İlçe | Merkez |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| Nüfus (20012) | |
| - Toplam | 67 |
| Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
| İl alan kodu | 0434 |
| İl plaka kodu | |
| Posta kodu | 13000 |
| İnternet sitesi: | |
Ünaldı, Bitlis ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
Köyde Ermenilerin yaşamış olduğu ve eski ismi olan Yako'nun Ermenice bir kelime olduğu düşünülmektedir. Ermenilerden sonra köye Müslüman nüfus yerleşir. Aşağı mahalle ve Yukarı mahalle olarak ikiye ayrılan köyde Aşağı mahalleye Mutki'den imam olarak gelen Mela Ali isimli zat köye yerleşir. Mela Ali, Mutki Ziyaret Köyü Şeyhi Şeyh Süleyman (Selman / Kürtçe Sılman)'ın oğullarından biridir. Şeyh Muhammed-i Mıryanıs'ın kardeşidir. Yani Mela Ali "Ziyaretli" ailesine mensuptur. Bilindiği kadarıyla şu an köyün en kalabalık aile grubu Mela Ali'nin soyundan gelenlerin oluşturduğu ailedir. Ayrıca değişik yerlerden gelmiş aileler de kendilerine burayı yurt edinmişlerdir. Köy önceleri kalabalık olmasına rağmen; 1. Dünya Savaşı sırasında Rus ve Ermeni birliklerinin geleceği haberi üzerine halk değişik yerlere dağılır ve köy yıllarca boş kalır. Savaş bitince geri dönen halk, daha sonra da çeşitli dönemlerde İstanbul başta olmak üzere çeşitli yerlere göç etmeye başlar. 1980'den itibaren artan terör olaylarıyla köy tamamen boşaltılır. Köye dönüş projesi kapsamında yapılan değişikliklerle köy halkının çoğunluğu kendilerine yeni bir köy yeni inşa etmiş ve bir tatil köyü görüntüsü vermişlerdir.
Kültür
Köy halkının Kürt, Türk ve Arap kökenli oldukları bilinmektedir. Yemek, halk oyunları, düğün vb. konularında Bitlis yöresi takip edilmektedir. İçli köfte, etli ekmek, çorti aşı, gebol, helise, keledoş, katıklı dolma, yalancı dolma, mumbar(bumbar) dolması(sucuk), gilorik vb. yemeklerde Bitlis izleri görülmektedir. Ağır govend, bablekan, ğerzane, ğezale, herkuşta vb. folklor oyunları meşhurdur. Konuşma dili Kürtçe ve Türkçedir.
Coğrafya
Bitlis merkezine 16 km uzaklıktadır. Mermut Dağı ve Bitlis Deresi (Güzeldere)ye yakındır. Narlıdere mevkiinde bulunmakla beraber; Ağaçdere, Ortakapı, Çalıdüzü, Ağaçköprü, Deliktaş ve Yukarıolek köyleriyle komşudur.
Ekonomi
Köyde tarım, hayvancılık, ticaret ve ormancılık önemli bir geçim kaynağıydı. Ceviz, bal, tütün halk için önemliydi. Tütün ayrıca geçim kaynağıydı. Her çeşit meyve bulunurdu.Ayrıca Fosfat madeninin varlığı bilinmektedir.
Halk
Köy halkı, bugün çoğunlukla İstanbul'da yaşamaktadır. Küçükçekmece ilçesinde iki ayrı mahallede iki köy derneği bulunmaktadır. Köy halkından pek çok şehit verildiği bilinmektedir. Doğu Anadolu'daki Rus ve Ermeni mezalimi, 1.Dünya Savaşı ve sonrasında; yakın tarihte terör olayları ve Müslüman ülkelere gönüllü alaylarla gitme sonucunda şehit olmuş Yako (Ünaldı) gençleri vardır.