Manas Destanı
Manas Destanı, Kırgızların millî destanıdır. Mani dinini yaşayan Karahitaylar ile Müslüman Karahanlılar arasındaki mücadelede Kırgızların durumunu ve Manas adlı kişinin başından geçenleri anlatan destandır.
Ünlü Türkolog Wilhelm Radloff (1837-1918), Manas Destanı'yla ilgili ilk derlemeyi, Kırgızistan'ın Tokmok kenti güneyindeki Sarı Bağış boyuna mensup bir Manasçıdan (destanı günümüze kadar nesilden nesile aktaragelen sözlü anlatıcılar) 1869'da yapmıştır. Halk arasında bu sözlü halk edebiyatı anlatıcılarına ırçı veya comokçu da denmiştir.[1]
Manas Destanı'na hala eklemeler yapılmaktadır ve destanın 130'dan fazla değişik biçimi vardır.manas destanı şöyle anlatılır.kırgızlar cakıp han sayesinde yükselme yaşamaktadır.orazlı oymağının beyinin ölmesi sonucuyla kırgızlar yükselemedi.son olarak kalmuk hanı olan alevke ülkeyi işgal etti.cakıp han ne kadar kırgız toparlsa alevke saldırıyordu.Bir savaşta alevke cakıp hanı esir alır.Ve Altaylarasürgün eder.Mançular bunlarla fazla ingilenmez.MANÇULAR tarımı bilmezler.KIRGIZLAR tarımla ilgilenirek zengin oldular.çayırdı hatundan dan manas adlı çocuk doğar.ama akbalta çin imporotorunun kahinleri manas adlı birisi doğarak dert olduğu nu söyler.ve devcinli ilan eder.fakat resmi değildir.bir gün manasın adı duyulur çinliler saldırırlar ama manas mağlup ederek yener.o günden beri kurnazlık yapar fakat fazla zarara uğramaz.ama bir saldırıda yara alarak ölür.
Manas Hakkında Anlatılar
Manas Han'ın babası Yakup Han'dır. Annesinin adı Çığrıcı'dır. Yakup Han ile Çığrıcı hanım evlendikten on dört sene sonra Manas doğmuştur. Doğumu üzerine civardan gelen elçiler, onun bir kahraman olacağını hemen anlamışlardır. On yaşına gelince tam bir kahraman olur. Düşmanlarının üzerine saldırarak perişan eder. Atlarına at erişemez,zırhına ok işlemez. Yakup Han, oğlunun atılganlıklarını, kahramanlıklarını görünce, onu korumak, onunla arkadaşlık etmek üzere, Bakay adında bir kişiyi onun yanına koymuştur. Manas, Nogay boyundan gelmektedir. Kalmuk baskınlarına karşı Kırgız halkının birliğini, bütünlüğünü korur ve bir kahramanlık özgürlük sembolü haline gelir.
| “ |
|
„ |
Kaynakça
Bibliyografya
- Manas. Translated by Walter May. Rarity, Bişkek, 2004. ISBN 9967-424-17-6
- Levin, Theodore. Where the Rivers and Mountains Sing. The Spirit of Manas.Bloomington: Indiana University Press, 2006
- Manas 1000. Theses of the international scientific symposium devoted to the 'Manas' epos Millenial Anniversary. Bishkek, 1995.
- S. Mussajew. The Epos Manas. Bishkek, 1994
- Traditions of Heroic and Epic Poetry (2 vols.), under the general editorship of A.T.Hatto, The Modern Humanities Research Association, London, 1980.
- The Memorial Feast for Kokotoy-Khan, A.T. Hatto, 1977, Oxford University Press
- The Manas of Wilhelm Radloff, A.T. Hatto, 1990, Otto Harrassowitz