Hawaii (ada)

Hawaii Adası
mokupuni o Hawai‘i
Coğrafya
Koordinatlar 19°34′K 155°30′B
Takımadası Hawaii Takımadaları
Denizi Büyük Okyanus
İklim Tropik iklimi
Yüz ölçümü 10,432.5 km2
Siyasi
Adadaki ülke(ler)
Demografi
Nüfus 185,079 (2010)
Nüfus yoğunluğu 119.14 kişi/km2
Hawaii Adası konumu

'Hawaii Adası veya Hawaii Büyük Adası (İngilizce: The Big Island, Hawai‘i; Hawaii dili: mokupuni o Hawai‘i Büyük Okyanus kuzeyinde bulunan volkanik Hawaii Takımadaları'nın en büyüğü ve en güneydoğuda bulunanıdır.

Coğrafya

Hawaii Adası Hawaii Takımadalarının en güneydoğuda olanıdır. Adanın güneyinde merkezi Büyük Okyanus'de bulunan 11 atol ve çok düşük rakımlı mercan resiflerinden oluşan "Lines Adaları" vardır. Adanın kuzeyinde "Alanuihah Boğazı" ile ayrılmış olan Maui Adası yer almaktadır. Bu adada bulunan Haleakal Yanardağı Hawaii Adası'ndan görülebilmektedir.

Hawaii Büyük Adası 10,430 km² yüzölçümü ile diğer Hawaii Takımadaları'nın tümünün alanından daha büyüktür ve ABD'nin en büyük adasıdır. Hawaii Büyük Adası tüm Hawai Takımadalarının yüzölçümün yaklaşık %62'sini kapsamaktadır. Adanin en büyük genişliği 150 km'dir. Ada ve eyalet aynı ismi taşıdığı için anlam ayrımı sağlamak için adaya "Büyük Ada" (Big Island) adı verilmektedir.

Jeoloji

Hawaii Adası'ndaki 5 "kalkan tipi" yanardağ

Hawaii Adası jeolojik olarak 7 değişik "kalkan tipi" yanardağdan oluşmuştur. Bunlar değişik zzamanalarda faaliyet göstermişlerdir. Bunlar en yaşlısından en gencine göre, şöyle sıralanabilir:

Muano Lua Dağı üzerinde yapılan jeolojik araştırmalara göre bu dağın güney ve batı yamaclari altında daha genç olan Muano Lua Dağı püskürtüleri tarafından üzerileri lavla kaplanmis olan iki çok eski yanardağ da bulunmaktadır ve bunlara "Ninole" ve "Kulanı" adı verilmiştir. Günümüzde jeologlar bunları Muano Lua Dağı'nın diğer bacaları olarak görmektedirler. Diğer taraftan adanın yakınlarında denizaltında daha su yüzeyine çıkmayan "Mahukona" adı verilen bir diğer yanardağı da bulunmaktadır.

Adanın 29 km güneydoğusundan "Lö'ihi" adı verilen bir denizaltı yanardağı bulunmaktadır. Günümüzde bu yanardağı deniz yüzeyinden 975 m altındadır. Fakat volkanolojistlere göre bu yanardağ uzun gelecekte deniz yüzzeyine çıkacak ve Kılauaea Yanardağı yanında daha yüksek bir yanardağ olacaktır.

Yerel idare

Ada ABD'nin bir eyaleti olan Hawai eyaletinde bulunmaktadır. 2010 Nüfus Sayımı itibariyle Hawaii Adası'nın nüfusu 185,079 kişidir ve nüfus yoğunluğu 119.14 kişi/km² olur. Adanın tümü Hawai Kontluğu (county) ıindedir. Hawai Kontluğu ABD'de eyalet ismi ile kontluk isminin aynı olduğu 7 kontluktan biridir.[1] Hawai Kontluk merkez şehri adanın en büyük şehri olan Hilo'dur. Hawaii Kontluğu içinde hiçbir ayrı şehir olma belgeli olan şehir bulunmamaktadır. Hawaii Kontluğu yerel idaresi tek bir "belediye reisi-konsey" şekilli yerel idare tarafından yöneltilmektedir.

Ekonomi

Hawaii Adası'nın ana ekonomik geçinmesi beyaz Avrupalılarin adaya gelmesinden itibaren bir yüzyıldan daha uzun bir zaman şeker kamış tarımına; bundan ham şeker üretimine ve bunun ihrac edilmesine bağlı olmuştur. Fakat 20. yüzyılın ortasında bu ekonomik faaliyet gittikçe gerilemiş ve 1996'da son şeker kamışı ekimi yapılmıştır.

Günümüzde Hawaii Adası'ndaki ana ekonomi faaliyet turizmdir. Turizm adanın Kuzey Kona ve Güney Kohaal sahillerinde çok gelişmiştir. Adada bulunan Hawaii Yanardağlar Ulusal Parkı çok sayıda ziyaretçi çekmektedir. Bunda 1983'den itiberen devamlı faaliyette bulunan lava akıntıları denize varan Kılauea Dağı çok önemli rol oynamaktadı.

Adanın tarımı daha yaygın tarımsal bitki türü yetiştirmeye dayanmaya başlamıştır. Yeni makademya fıstığı, papaya, çiçekçilik ve kahve plantasyonları kurulmuştur. Adada çiçekçilik, özellikle tropik ekzotik çiçekcilik, çok önemli bir tarım sektörü olmuştur. Adada yetiştirilen orkide çiçekleri ABD ana karasında çok tutulmaktadır. Hawaii Adası, adada bulunan orkide bahçeleri nedeniyle "Orkide Adası" olarak anılmaya başlanmıştır.

Büyük çiftliklerde yapılan büyük baş hayvancılık ta bu adadaki ekonomik faailyete önemli katkı yapmaktadır.

Görülecek yerler

Haritalar

Resimler

Kilauea Yanardağı Püskürmesi

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ↑ Diğerleri Arkansas County, Idaho County, Iowa County, New York County, Oklahoma County ve Utah County

Dış bağlantılar

Hawaii eyaleti
Konular
Sosyal
  • Kültür
  • Suç
  • Demografi
  • Ekonomi
  • Eğtimi
  • Politika
Büyük adalar
Kuzeybatı Hawaii adaları
  • French Frigate Shoals
  • Gardner
  • Kure
  • Laysan
  • Lisianski
  • Maro Reef
  • Necker
  • Nihoa
  • Pearl and Hermes
İlçeler
  • Hawaiʻi
  • Honolulu
  • Kalawao
  • Kauaʻi
  • Maui
This article is issued from Vikipedi - version of the 10/30/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.