Ertuğrul Gazi
| Ertuğrul Gazi | |
|---|---|
| Kayı Boyu Lideri | |
| Sonra gelen | Osman Gazi |
| Eş(leri) | Halime Hatun |
| Çocukları | Osman Gazi |
| Hanedan | Kayı Boyu |
| Babası | Süleyman Şah Veya Gündüz Alp |
| Annesi | Hayme Hatun |
| Ölüm | Söğüt |
| Defin | Ertuğrul Gazi Türbesi |
| Dini | İslam |
Ertuğrul Gazi veya Ertuğrul Bey (ö. Söğüt), 13. yüzyılın ortalarında Oğuzların Kayı boyunun lideri ve Osmanlı Beyliği'nin kurucusu olan Osman Bey'in babası. Osmanlı imparatorluğunun temelini atmıştır. 1280'li yıllarda ölen Ertuğrul Gazi'nin oğlu Osman Bey, Osmanlı devletini kurmuştur.
Soyu
Kaynaklarda, Ertuğrul Gazi'nin soyu hakkında yer alan bilgiler farklılık göstermektedir.
Yazıcızâde Âli'nin Tevârih-i Al-i Selçuk adlı eserinde yer alan soy ağacı:[1]
Enverî'nin Düstûrnâme-i Enverî adlı eserinde yer alan soy ağacı:[2]
Şükrullah'ın Behcetü't Tevârîh adlı eserinde yer alan soy ağacı:[2]
Hasan bin Mahmûd el-Bayâtî'nin Câm-ı Cem-Âyîn adlı eserinde yer alan soy ağacı:[3]
|
Karamanlı Mehmed Paşa'ya göre soy ağacı:[3]
Âşıkpaşazâde'nin Âşıkpaşazâde Tarihi adlı eserinde yer alan soy ağacı:[4]
Neşrî'nin Kitab-ı Cihannüma adlı eserinde yer alan soy ağacı:[5]
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Anadolu'ya gelmesi ve Söğüt'e yerleşmesi
Anadolu Selçuklu Devleti'nin Bizans İmparatorluğu sınırında bulunan uç emirliklerindeki Türk sayısı, 1243 yılında gerçekleşen Kösedağ Muharebesi sonrasında Anadolu'da başlayan Moğol baskısı sebebiyle artış göstermiş; buna paralel olarak Bizans topraklarına yapılan akınlar artmıştı.[6] Bu akınlar sonucunda, Bizans topraklarında ikinci halka uc beylikleri kurulmaya başladı. 13. yüzyılın ikinci yarısında bu beyliklerin en güçlüsü konumunda olan ve Kütahya civarında hüküm süren Germiyanoğulları Beyliği, 1300'lere doğru Batı Anadolu'da fetihler yaparak üçüncü halka uc beyliklerinin kurulmasını sağladı. Sultan Öyüğü (günümüzde Eskişehir) bölgesinde, ucun en ileri hattı olan Söğüt'te yerleşen Türk boyunun başında Ertuğrul Gazi bulunmaktaydı.[6] Ertuğrul Gazi'ye bağlı boyun bu bölgeye ne zaman ve nasıl geldiği kesin olarak bilinmemekle birlikte, konu hakkında farklı görüşler mevcuttur.[6]
Ruhî Tarihi'ne göre Ertuğrul Gazi veya atalarının önderliğindeki 340 kişilik Türk boyu, Selçuklular ile birlikte Türkistan'ı terkedip Anadolu'ya gelerek Engüri (günümüzde Ankara) civarındaki Karacadağ eteklerine yerleşti.[7] 1222-1230 yılları arasında, İznik İmparatoru III. Yannis Vatatzes ile Anadolu Selçuklu Sultanı I. Alâeddin Keykubad arasında Sultan Öyüğü ve Engürü civarında gerçekleşen mücadelelerden haberdar olan Ertuğrul Gazi, orduya hizmet amacıyla çarpışmalara katıldı, bu kapsamda Karacahisar'a yapılan kuşatmada yer aldı. Bunu memnuniyetle karşılayan I. Alâeddin Keykubad, Ertuğrul Gazi'yi akıncı başı yaptı.[7] 1230 yılında, Harezmşahlarla yapılan Yassı Çemen Muharebesi ve Moğollarla yapılan Kösedağ Muharebesi sebebiyle I. Alâeddin Keykubad ile III. Yannis Vatatzes arasında barış sağlandı.[7] Kısa süre sonra I. Alâeddin Keykubad, Ertuğrul Gazi veya atalarına Söğüt'ü kışlak, Domaniç'i yaylak olarak verdi.[7] Ertuğrul Gazi akınlarına buradan devam ederken, I. Alâeddin Keykubad'ın ayrılmasının ardından Karacahisar elden çıktı. Bunun üzerine Ertuğrul Gazi, yerli tekfurlarla uzlaşma yoluna gitti.[7] Ruhî Tarihi'nde yer alan bu bilgileri Neşrî, Ruhî'den aktarmaktadır.[7] Âşıkpaşazâde ise bu anlatılanları kısaltmış ve içeriğini değiştirerek, yaşananları Osman Bey dönemine nakletmiştir.[7] Başka bir hikayeye göre ise Sürmeli Çukur (Aras Nehri vadisi) veya Ahlat'tan Engüri civarındaki Karacadağ eteklerine yerleşen Ertuğrul Gazi ve aşireti, burada bir süre kaldı ve İznik İmparatoru III. Yannis Vatatzes'e karşı I. Alâeddin Keykubad'ın ordusunda yer aldı.[7] Ancak Moğol saldırıları sebebiyle I. Alâeddin Keykubad'ın Konya'ya dönmesinin ardından Ertuğrul Gazi'ye Söğüt'ü kışlak, Domaniç'i yaylak olarak tayin etti.[7]
Oğlu Osman Gazi 1299 yılında, merkezi Söğüt olan Osmanlı Beyliği'ni kurdu. Söğüt'te vefat eden Ertuğrul Gazi'nin, oğlu Osman Gazi tarafından yaptırılan bir türbesi bulunmaktadır.
Popüler kültürdeki yeri
2014'ten beri TRT 1'de yayınlanan Diriliş: Ertuğrul dizisinde Engin Altan Düzyatan tarafından canlandırılmaktadır.
Kaynakça
- İnalcık, Halil (Ağustos 2007). "Osmanlı Beyliği'nin Kurucusu Osman Beg". Belleten (Ankara) (261. sayı). https://docs.google.com/viewer?a=v&q=cache:A5IYsZp-rEkJ:www.inalcik.com/images/pdfs/30685861OSMANBEG.pdf+&hl=tr&gl=tr&pid=bl&srcid=ADGEEShdqqq_k9py0ynRip0KIwoUTijt3HQKD3gF8zRizf8K6O_qL6i-gajd85E1QRA7-QQjMhaeiDp6XWybjd_15D7hhD_x2H0tUxKTPzJffOmsY9jaADtMgn21mI_EiW7Z7QZKShLQ&sig=AHIEtbThkXbdghooNxB-4Y6bCVCtcDesWQ.
Ek okumalar
- Halil, İnalcık (Nisan 2010). "Son araştırmalarla Ertuğrul Gâzî'nin gerçek hikayesi". NTV Tarih. ISSN 1308-7878.
- Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, (1994 8. Baskı:2003), Osmanlı Tarihi I. Cilt: Anadolu Selçukluları ve Anadolu Beylikleri Hakkında bir Mukaddime ile Osmanlı Devleti'nin Kuruluşundan İstanbul'un Fethine Kadar, Ankara:Türk Tarih Kurumu ISBN 975-16-0011-1.
- Akgündüz, Ahmed ve Öztürk, Said (1999), Bilinmeyen Osmanlı, İstanbul:Osav
- Osmanlı Ansiklopedisi, Tarih/Medeniyet/Kültür, İstanbul: İz Yayıncılık,1996
- Müneccimbaşı Derviş Ahmet: Câmiü’d-Devle
- Maksudoğlu, Mehmed (2001), Osmanlı Tarihi, İstanbul
- Danışman, Zuhuri (?) Osmanlı İmparatorluğu Tarihi 14 Cilt, İstanbul:Zuhuri Danışman Yayinevi. Cilt:2 say:?