Emir Saltuk Kümbeti

Koordinatlar: 39°54′14″K 41°16′43″D / 39.90389°K 41.27861°D / 39.90389; 41.27861

Emir Saltuk Kümbeti

Emir Saltuk Kümbeti, Erzurum'da, Çifte Minareli Medrese'nin arkasında, Üç Kümbetler diye anılan yapıların en büyüğü ve en önemlisi.

Yapım tarihi ve kimin yaptırdığı belli değildir. Ama genellikle Saltuklu hükümdarı Emir Saltuk'a ait olduğu ve 12. yüzyılın sonlarında yaptırıldığı kabul edilir.^[1] Bir oturtmalık üstünde yükselmeyip doğrudan zeminden başlayan bir sekizgen prizma biçimindedir. Uzunluğu 4,75 m'yi aşan sekizgen kenarı, yukarıda üçgen birer alınlıkla biter; bu alınlıklar kümbeti çepeçevre dolanan kırıklı bir çizgi oluşturur. Bunların üstünde 45 cm kadar geri çekilmiş olarak silindirik bir kasnak yükselir. Külah konisi altta daha dik bir eğimle başlarsa da, yüksekliğinin yarısında daha yatık bir hal alır. Bu geçiş birden olmadığı için ortaya bir kırıklık çıkmamış, külah sivrimsi bir kubbe görünümü almıştır. Her gövde duvarının tam ortasında, çokgen bir sütunla ayrılmış bir pencere çifti vardır. Bu ikili pencerelerin üstleri de iki beşik kemerle geçilmiştir. Kemerleri dolanıp söveler boyunca iki yandan aşağıya inen bir silme, pencerelerin taban hizasına ulaşınca yatay olur ve bütün yapıyı dolanır. Pencerelerden ara yönlere bakan dört tanesi bütünüyle sağırdır; ana yönlere bakan dört tanesinin içinde ise mazgal deliği biçiminde birer yarık vardır, kümbetin içi bunlarla aydınlanır. Kuzey yüzündeki pencere çiftinin altında kapı vardır. Kapının hemen arkasındaki küçük bir merdivenle cenazeliğe inilir; bu Anadolu'da başka hiçbir kümbette görülmeyen bir özelliktir. Cenazelik katı yaklaşık 4,5 m x 5,5 m boyutlarındadır ve bir beşik tonozla örtülüdür. Üst kat, yapının dışı gibi sekizgen biçimlidir; içeride mihrap yoktur. 6 m'yi aşan bir yükseklikte duvarları çepeçevre dolanan yatay bir silmeden sonra, köşelerdeki dilimli küçük tromplarla kubbeye geçilir.

Kaynakça