Birgenair'in 301 sefer sayılı uçuşu

Koordinatlar: 19°54′50″K 70°24′20″B / 19.91389°K 70.40556°B / 19.91389; -70.40556

Birgenair Uçuş 301

Kazada düşen TC-GEN kuyruk numaralı uçak Temmuz 1995'te Schönefeld Havalimanı'ndayken
Özet
Tarih 6 Şubat 1996
Kaza veya olay türü Hız sensöründeki (pitot tüpü) arızanın otopilot ve pilotaj hatalarına neden olması
Bölge

Puerto Plata'nın (Dominik Cumhuriyeti) 26 km kuzeydoğusu

19°54′50″K 70°24′20″B / 19.91389°K 70.40556°B / 19.91389; -70.40556
Kalkış Gregorio Luperón Uluslararası Havalimanı, Puerto Plata, Dominik Cumhuriyeti
İstikamet Gander Uluslararası Havalimanı, Gander, Kanada
Yolcu sayısı 176
Mürettebat 13
Ölü sayısı 189 (tümü)
Kurtulanlar 0
Hava taşıtı
Hava taşıtı modeli Boeing 757-225
Havayolu firması Birgenair
Kuyruk numarası TC-GEN[1]

Birgenair'in 301 sefer sayılı uçuşu, 6 Şubat 1996 tarihinde Birgenair'e ait ticari yolcu uçağının Dominik Cumhuriyeti'ndeki Puerto Plata'dan, Gander, Kanada ve Berlin aktarmalı olarak Frankfurt'a yapması planlanan seferi. TC-GEN kuyruk numaralı Boeing 757-225 tipi uçak Puerto Plata'daki Gregorio Luperón Uluslararası Havalimanı'ndan kalkışından kısa süre sonra Puerto Plata'nın 26 km kuzeydoğusunda denize düştü. Kurtulan kişinin olmadığı kazanın nedeni Karayip coğrafyasına özgü çamur sıvayan eşek arılarının pitot tüplerine yuva yaparak kapatması ve bu nedenle uçağın hız sensörlerinin bozulmasıydı.[2]

Kaza

6 Şubat 1996'da, Dominik Cumhuriyeti'nde tatillerini geçiren bir grup Alman turisti Frankfurt'a götürecek uçakta mekanik arıza meydana geldi. Bunun üzerine havayolu şirketi bir Türk charter şirketi olan Birgenair'e ait bir Boeing 757'yi kiralama yoluna gitti. Uçağın pilot ekibi Birgenair'in en deneyimli pilotlarından biri olan Kaptan Ahmet Erdem ile ondan çok daha az deneyime sahip olan ikinci pilot Aykut Gergin ve gözlemci pilot Muhlis Evrenesoğlu'ndan oluşuyordu. Yerel saatle akşam 11:30'da 301 sefer sayılı Birgenair uçağı aprondan ayrılmak için izin istedi. Uçağın havalanması sırasında rutin kontroller gereği ikinci pilot Aykut Gergin'in hız göstergelerini kontrol etmesi sırasında Kaptan Ahmet Erdem ile Aykut'un göstergelerindeki verilerin uyumsuz olduğu farkedilir. Buna rağmen kaptan Erdem kalkışı ertelemedi.[3] Uçak saat 11:42'de havalandı.

Uçak 4.700 feet (1.400 m) irtifaya tırmandığında kaptanın göstergesi yanlış olarak 350 knot (650 km/s), ikinci pilotunki ise doğru olarak normal hızını yani 220 knot (370 km/s) sürati gösteriyordu. Kalkıştan 1,5 dakika sonra devreye giren otomatik pilot, kaptanın verilerini referans alarak aşırı hız uyarısı verdi ve yavaşlamak için uçağın burnunu kaldırmaya başladı. Gerçek bilgi veren ikinci pilotun göstergesi uçağın hızının tehlikeli biçimde azaldığını belirtmesine rağmen, Erdem'in yanlış bilgi veren göstergesi de tam tersi olarak uçağın tehlikeli biçimde hızlı yükseldiğini gösteriyordu. Kaptan Erdem bunun üzerine uçağın hızını azaltmaya karar verdi. Bu karar, uçağın, tehlikeli biçimde yavaş gittiğini belirten kafa karıştırıcı bir levye titreşim uyarısı (stick-shaker) vermesine neden oldu. Sarsıntı uyarısıyla birlikte otomatik pilotun devre dışı kalmasıyla, motorların durmasını engellemek artık yalnızca pilotların inisiyatifine kalmıştı. Gözlemci pilot Evrenesoğlu ile ikinci pilot Gergin'in uçağın burnunun tehlikeli biçimde havaya kalktığını belirtmesine rağmen baskı altındaki kaptan Erdem bunu farkedemedi.

Kaptan Erdem uçağın burnunu indirmek yerine motorlardan güç almaya çalıştı. Ancak uçağın düşme açısında motorların yeterli miktarda hava alamaması nedeniyle uçağın sol motoru durdu. Sol motoru duran uçak, sağ tarafındaki motor tam güçle çalıştığı için yalpalamaya ve dönmeye başladı. Geriye doğru çekik kanat tasarımına sahip olan Boeing 757'de motorun durma noktasına yaklaşmasıyla uçağın kontrolü giderek zorlaştı.

Kalkışından 5 dakika sonra Birgenair'e ait 301 sefer sayılı uçak Puerto Plata'nın 26 km kuzeydoğusunda Atlas Okyanusu'na düştü.

Kayıplar

Kazada uçaktaki 11'i Türk, 2'si Dominik Cumhuriyeti vatandaşından oluşan mürettebat ile çoğu Alman ve birkaç Polonyalıdan oluşan 176 yolcunun tümü yaşamını yitirdi. Birgenair'in 301 sefer sayılı uçuşu bir Boeing 757'nin karıştığı en yüksek ölümlü kazadır.[4]

Soruşturma ve sonuçları

Karayipler ile Almanya arasında Öger Tur'un yolcularını taşıyan Birgenair herhangi bir uçuşu finansal olarak karşılayabilecek yolcu bulamıyordu. Bu nedenle Birgenair uçağı ve ekibi 25 gün boyunca Puerto Plata'da bekletmişti. Bu süre içinde uçağın bir kılıfla kapatılması gereken pitot tüplerinin kapatılmadığı anlaşıldı. Bu süreçte tüplerin içine çamur sıvayan eşek arıları yuva yapmış ve uçuşta tüpün hava akımını engellemiş, basıncı artırarak, uçağın süratinin olduğundan yüksek gösteren yanlış bir işaret vermişti.[5]

Bunun dışında uçuş ekibinin kalkış öncesi hız göstergesindeki arızayı fark etmesine rağmen uçuşu iptal etmemeleri, kaptan pilot Ahmet Erdem'in kıdem ağırlığıyla, ikinci pilot Aykut Gergin'in uyarısına karşın arızayı önemsememesi ve yaklaşık 3,5 hafta evlerinden ayrı kalıp sıkılan ekibin bir an önce evlerine dönme isteği kazaya zemin hazırlayan diğer etkenlerdi.[5]

Herhangi bir mali sorunu bulunmayan Birgenair, kazadan sonra oluşan "kötü imaj" nedeniyle toparlanamayarak faaliyetlerine son verdi.[6] Birgenair'in kurucusu Çetin Birgen ise, kazadan sonra uçağın bakımıyla ilgili suçlamaların hedefi oldu. Aklanmasına rağmen firmaların sırt çevirmesiyle işlerini kaybeden Birgen, Aralık 1997'de Paris'te beyin kanaması geçirerek yaşamını kaybetti.[7]

Kaynakça

  1. ↑ , aviation-safety.net
  2. ↑ "The tragic case of Birgenair Flight 301". PCT Online. 27 Şubat 2012. 25 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150425165622/http://www.pctonline.com/pct0212-mud-dauber-wasp.aspx. Erişim tarihi: 17 Eylül 2013.
  3. ↑ "Mixed Signals", Mayday
  4. ↑ , aviation-safety.net
  5. 1 2 Birgen Air Kazası, hvtd.org, 8 Temmuz 2012.
  6. ↑ Uçağı düşen özel havayolları batmaktan kurtulamıyor
  7. ↑ Dayanamadı, Milliyet, 7 Aralık 1997.

Dış bağlantılar

This article is issued from Vikipedi - version of the 4/11/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.