İslâm Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi

İslâm Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi (IRCICA), merkezi İstanbul'da Yıldız Sarayı'ndaki Seyir köşkü'nde bulunan ve İslâm kültürünü araştıran uluslararası bir kuruluştur.

Kuruluşu

İslam İşbirliği Örgütü'nün 1976'daki yedinci Dışişleri Bakanları Konferansı'nda Türkiye Cumhuriyeti tarafından böyle bir merkezin kurulması teklif edilmiş, 1978'de dokuzuncu Dışişleri Bakanları Konferansı'nda alınan kararla kurulması kararlaştırılmıştır. Faaliyetlerine 1980'de başlamıştır.^[1]

Hedefleri

IRCICA, görevini İslâm kültür ve medeniyetiyle ilgili konularda şu şekilde özetler^[2]:

• Araştırmalar için bir odak noktası ve buluşma zemini oluşturmak.
• Ön yargıları bertaraf etmek, doğru imajı yansıtmak, Dünya medeniyeti içindeki rollerini ve yerlerini anlatmak.
• Müslüman ülkelerin tarihi, bilim ve sanat tarihi, kültür, mirası konularında araştırmalar yaparak kitap, bibliyografya, katalog, albüm ve diğer kaynak kitaplar yayınlanarak bu konularda kamuoyunu bilgilendirmek.
• Çalışmalarının sonuçlarını yayınlamak ve yaymak.
• Üye ülkeler dışında yaşayan Müslüman milletlerde ve toplumlarda kültürün durumunu ve ihtiyaçlarını dikkatle izlemek ve üye ülkelerle bu Müslüman milletler ve toplumlar arasında kültürel dayanışmayı güçlendirmek.
• İslam tarihi boyunca kültür, bilim, entelektüel hayat ve sanat hayatının dayandığı kaynakları ve yaratılan ürünleri tespit etmek, kaydetmek ve incelemek, İslam medeniyetindeki bu gelişmeler hakkında ilmi araştırmaları ilerletmek ve kamuoyunu bilgilendirmek.
• İslam kültür mirasının tüm alanlarında incelemeler yaparak İslam kültür mirası kavramını öne çıkarmak, bu mirasın arkeoloji, kentler, mimari yapılar gibi taşınmaz varlıklarını ve elyazması kitap, kütüphane, ve arşiv malzemeleri, geleneksel sanatlar ve elsanatları ve İslam kültürünün diğer ifade biçimleri gibi somut ve somut olmayan taşınabilir varlıklarını kaydetmek, korumak ve meydana çıkarmak.
• İslam kültür mirası varlıklarının tespiti, restorasyonu, korunması , ve ait oldukları yerlerde veya başka yerde kayıp veya dağılmış olan koleksiyonların toplanması amacıyla, veri bankaları, arşiv ve diğer bölgeleme yöntemlerine dayalı programlar yürürlüğe koymak.
• İslam kültür mirasının çeşitli alanlarında araştırma, eğitim, enformasyon, restorasyon ve koruma çalışmalarında yetkin uzmanlar, danışmanlar, teknik işgücü ve kurumlar hakkında kayıtlar, rehber listeler tutmak.
• İslam medeniyeti incelemeleriyle ilgilenen, üye ülkelerden, tüm dünyadan araştırmacılar , öğrenciler ve diğer ilgililerin ihtiyaçlarını karşılamak için bir referans kütüphanesi ve arşiv ve dokümantasyon birimleri oluşturmak.
• İslam sanatlarının çeşitli dallarında beceri ve teknikleri ilerletmek için ve İslam kültür mirasının restorasyonu, korunması ve tarihi belgelerin ve diğer varlıklarının kullanımı konularında eğitim programları düzenlemek.
• Yüksek öğretim kurumlarıyla işbirliği içinde, İslam kültür ve medeniyeti konularındaki incelemelerin gelişmesine katkıda bulunmak, lisansüstü çalışmalar düzenlemek.
• Kültür, bilimsel araştırma, sanat ve kültür mirası konularında bireysel ve kurumsal başarıları ve katkıları takdir ve teşvik etmek amacıyla ödüller ve yarışmalar düzenlemek.
• Bütün dünyadaki ilgili milletlerarası, bölgesel ve milli kuruluşlarla bağlantı ve işbirliği kurmak ve geliştirmek.
• Üye ülkelere ve Genel Sekretere, İslam kültür ve medeniyetiyle ilgili konularda yardımcı olmak ve İslam Ülkeleri Dışişleri Bakanları Konferansı ile Genel Sekreterin isteyecekleri araştırma ve projeleri gerçekleştirmek.

Direktörleri

Bugüne kadar iki direktörü olmuştur^[3]

• Prof. Ekmeleddin İhsanoğlu: 1980-2005
• Prof. Halid Eren: 2005-

Notlar

1. ↑ İslam İşbirliği Örgütü (İİÖ)’nün ilk kültürel alt organı olan IRCICA faaliyetlerine 1980 yılında başlamıştır.
2. ↑ IRCICA'nın Görevleri
3. ↑ IRCICA'nın faaliyetleri